Schaduwverdriet in ouderschap

Ze is groot en zacht. En vanbinnen een klein meisje. Niet dat je die ziet: zorgvuldig weggedoken achter haar sprankelende buitenkant. Een extraverte laag over dat introvertere, bange kind. ‘Of kindje, kind klinkt zo hard’, zegt ze. ‘Ik ben een kindje en heb een kindje. En hoe kan een kindje nu voor een kindje zorgen?’ Net bevallen is ze. De eerste weken gingen goed. Gedreven door adrenaline, geleefd door bezoek. Een roze wolk? Nee zo voelde het niet maar ze was wel … blij? Maar is blij genoeg, voor een moeder? Ze zeggen dat je niet kunt geven wat je zelf niet hebt ontvangen. Is dat waar, vraagt ze zich af? En als dat zo is, hoe moet het dan? Ben ik daarom niet in staat te voelen wat ik zo graag wil voelen – die liefde? Onvoorwaardelijk, ook als ik ‘s nachts niet kan slapen van het verantwoordelijkheidsgevoel omdat ik hem de borst geef. Omdat ik hem in leven moet houden? 

Een moeder leren worden

Deze moeder met zoveel vragen zit in haar grootsheid samen met haar kleine kindje tegenover me. Ik schuif mijn stoel iets richting haar terwijl ik benoem wat ik doe en vraag of dat oké is. Is het oké dat ik wat dichter bij jullie kom? Bij jou, dappere vrouw en moeder die om hulp vraagt? En bij jou, bang en dapper kindje dat zo veel gemist heeft, zo veel niet heeft gekregen en nu niet weet hoe ze moet geven wat ze niet kent? Ze knikt. Als ik iets meer naast haar zit vertel ik dat ik niet tegenover haar zit maar met haar ben. Ze wil een moeder, zegt ze. Ze wil háár moeder waar ze bij kan zitten. Die haar op schoot neemt en het kind in haar koestert en wiegt. En vooral: voorleeft hoe het moet, een moeder zijn.  

Oud zeer

Maar ze heeft die moeder niet. Ja, ze leeft nog. Inmiddels bejaard en dement – dus dat gesprek kan ook niet meer. Maar ooit zo in beslag genomen door eigen zorgen, eigen verdriet en eigen gemis was er onvoldoende ruimte voor haar. Voor haar zien, troosten en volgen in haar zijn. ‘Het was niet per se slecht thuis’, zegt ze. Ik vertel dat oud zeer – de fijne term voor dat indringende woord ‘trauma’ – ook kan groeien in afwezigheid van het goede in plaats van bij aanwezigheid van het slechte.  

Ik vraag haar hoe dat wiegen voelt en of ze dat kan doen, wiegen. Heen en weer. Met zachte bewegingen, vertragend. Wees maar lief voor dat kindje. Kan ze haar kind(je) in haar oppakken, op schoot nemen en wiegen zoals ze dit zelf zo mist? Kan ze het gevoel van troost en getroost worden leren verbeelden en het met terugwerkende kracht aan zichzelf geven? Deze moeder leert dat wat zij gemist heeft, alsnog aandacht mag krijgen en ruimte mag innemen. Dat neemt niet alle oude pijn en al het (oude) gemis weg maar verzacht, en biedt handvatten naar haar eigen kind. Dat ze eerst zichzelf mag leren ontvangen zodat daarna er meer voor haar kind kan zijn. Dat ze liefde kan leren geven – ook en misschien juist aan haarzelf – en dat dit een proces mag zijn.  Haar masker mag af. Een extraverte, introverte vrouw. En een kindje.

Hou elkaar vast – samen. Je bent niet alleen.